HERTOG VAN ALFA

Spaans generaal van de Nederlanden aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog. Zijn officiële naam is Fernando Ãlvarez de Toledo maar in Nederland is hij beter bekend onder de naam Hertog van Alva.

Fernando Ãlvarez de Toledo wordt in 1507 geboren. Zijn vader sterft vroeg en Alva wordt daardoor grotendeels erg streng opgevoed door zijn grootvader. Al op 14-jarige leeftijd (1524) neemt de jonge Spanjaard deel aan krijgstochten tegen de Fransen. Het is het begin van zijn lange en in Spanje veel geroemde militaire carrière.
Het is 1533 als Fernando Álvarez de Toledo benoemd wordt tot generaal. De Spanjaard heeft voor die tijd behalve tegen de Fransen ook tegen de Turken gevochten en zo naam gemaakt. Alva wordt vooral beroemd door zijn aandeel in de strijd bij Mühlberg in april 1547 en de veldtocht tegen het Schmalkaldisch Verbond die tussen 1546 en 1547 plaatsvindt.
Ook in de oorlog van Filips II tegen de paus speelt Alva een belangrijke rol. Hij is in die periode gouverneur van Milaan en trekt op tegen het leger van de Kerkelijke Staat. Rome zelf valt hij niet aan maar wel weet hij paus Paulus IV te dwingen tot het tekenen van een vredesverdrag. Deze vrede duurt van 1556 tot 1557.

Hertog van Alfa en beeldenstorm
Het is 1566 als Alva naar Nederland wordt gestuurd. Daar heeft dan net de Beeldenstormplaatsgevonden. De Spaanse koning is woedend over de vernielingen die protestanten hebben aangericht in katholieke heiligdommen en stuurt daarom een van zijn krachtigste onderdanen naar het noorden. Alva krijgt een leger van 10.000 man mee om de opstand mee te onderdrukken. Op 22 augustus 1567 komt hij in Brussel aan.
Margaretha van ParmaAlva vervangt Margaretha van Parma als landvoogd en begint onmiddellijk met de vervolging en onderdrukking van de protestantse ketters. Hij stelt een Bijzonder Gerechtshof in, de zogenaamde Raad van Beroerten. Dit gerechtshof wordt door het volk al snel Bloedraad genoemd. Niet voor niets, naar schatting worden er 6.000 tot 8.000 protestanten door de Raad van Beroerten veroordeeld. Ongeveer 1100 hiervan krijgen de doodstraf opgelegd. Ook de in 1567 gevangen genomen graven van Egmond en Hoorn moeten hieraan geloven. Dit ondanks het feit dat ze Vliesridders (ridders van de orde van het Gulden Vlies) zijn. De twee bij het volk populaire edelen worden op 5 juni 1568 in Brussel publiekelijk onthoofd.

Belasting
Behalve een Raad van Beroerten voert Alva ook nieuwe belastingen in. Op deze manier probeert hij het geldgebrek van de koninklijke regering terug te dringen. De belastingen die hij instelt zijn de honderdste penning (heffing van 1% over alle bezit), de twintigste penning (heffing van 5% over de verkoop van onroerend goed) en de tiende penning(heffing van 10% over alle verkopen). De inwoners van de Nederlanden verzetten zich heftig tegen deze belastingen en uiteindelijk gaat Alva akkoord met een jaarlijkse afkoopsom van 2 miljoen.
De hertog Alva krijgt door zijn harde optreden de bijnaam IJzeren Hertog. De protestanten hebben het zwaar en moeten in veel gevallen buigen voor het gezag van de militaristisch ingestelde landvoogd waardoor de opstand aanvankelijk moeilijk door kan zetten. Hoewel het er enige tijd op lijkt dat Alva succes heeft met zijn harde optreden blijkt zijn optreden uiteindelijk toch contraproductief. Door zijn nietsontziende optreden raken meer en meer protestanten ervan overtuig dat ze strijden voor een goede zaak. Middels pamfletten verenigen de protestanten zich opnieuw. De edelen die zich verenigen worden bekend onder de naam geuzen.
De eerste overwinning van de opstandeling vindt plaats op 23 mei 1568. Tijdens de Slag bij Heiligerlee wordt dan, onder leiding van graaf Lodewijk van Nassau en graaf Adolf van Nassau, een deel van Groningen ingenomen. De opstandeling kapen hierna Hollandse schepen waarop Alva zijn manschappen opdracht geeft enkele schepen te bevoorraden en de geuzen te bestrijden. De eerste zeeslag van de Tachtigjarige Oorlog, de Zeeslag bij Eems, wordt gewonnen door de geuzen.
De opstandelingen veroveren hierna verschillende steden, waaronder Den Briel op 1 april1572. Aan de inname van deze stad danken we het rijmpje ‘op één april verloor Alva zijn bril’(Den Briel).

Vertrek
De hertog van Alva slaagt erin verschillende delen van de Nederlanden te heroveren. In 1572 bepaalt koning Filips II dat Medina Celi hem moet opvolgen als landvoogd. Alva doet hierna nog één poging de afgevallen steden in het noorden tot gehoorzaamheid te dwingen. In oktober 1573 vraagt hij echter ontslag aan. Dit wordt hem in oktober dat jaar verleend waarna Alva op 18 december 1573 de Nederlanden verlaat.
In 1580 verovert de hertog van Alva voor koning Filips II Portugal. Ongeveer twee jaar later (1582) overlijdt hij in Tomar, een plaats in midden-Portugal.

BALTHASAR GERARDS
Balthasar Gerards, de man die in 1584 Willem van Oranje vermoordde. Door deze daad is Balthasar Gerards onlosmakelijk met de Nederlandse geschiedenis verbonden.

Balthasar GerardsBalthasar Gerards werd in 1557 geboren in het Franse plaatsje Vuillafans als het negende kind van Jean Gérard en Barbe D’Emskerque. Hij werd streng katholiek opgevoed.

Als Balthasar twaalf is trekt hij voor studie naar de stad Dole. Deze plaats is dan de hoofdstad van Franche-Comté, een regio in het oosten van Frankrijk. Willem van Oranje was daar ooit stadhouder. Wat Balthasar Gerards betreft is Van Oranje echter een verrader, omdat hij zich het lot aantrekt van de protestanten die zich verzetten tegen de Spaanseoverheersing van Nederland.

Willem van Oranje vogelvrij
Als Willem van Oranje de Spaanse koning Filips II in 1580 laat weten dat hij de onderdrukking van de ketters (protestanten) fout acht, wordt hij vogelvrij verklaard en krijgt hij bovendien te horen dat hij zich nooit meer in Nederland mag laten zien.
IIBalthasar Gerards hoort in 1581 dat Willem van Oranje vogelvrij is verklaard en neemt zich – als fel voorstander van het katholicisme – voor Willem te vermoorden.
Of hij dit alleen besluit vanwege zijn liefde voor het katholicisme is niet helemaal duidelijk. Filips II had bij het uitspreken van de ban eveneens vastgesteld dat de moordenaar van Willem van Oranje 25.000 kronen zou ontvangen en bovendien in de adelstand zou worden verheven.

Mislukte aanslag
Willem van Oranje bevindt zich op dat moment in De Prinsenhof in Delft. Als Balthasar Gerards onderweg is naar die plaats, maakt hij een tussenstop bij zijn neef Jean Duprel in Luxemburg. Hier hoort hij dat ene Jean Jaureguy een succesvolle aanslag heeft gepleegd op Willem van Oranje. In werkelijkheid was die aanslag echter mislukt. Willem van Oranje was door een pistoolschot achter zijn oor geraakt, maar niet dodelijk verwond. Jean Jaureguy was onmiddellijk na de aanslag doodgeschoten door een lijfwacht van de prins van Oranje.
Balthasar verneemt na enige tijd dat de aanslag niet gelukt is. Hij vergezelt zijn neef Duprel tijdens enkele veldtochten en hoopt zo in de buurt te komen van de prins van Oranje. Het is zijn bedoeling om dan over te lopen naar de protestanten om zo in de buurt van de vogelvrij verklaarde prins te komen. De veldtochten brengen Balthasar echter helemaal niet in de buurt van Willem van Oranje. Hij vraagt tweemaal ontslag aan bij zijn neef maar deze weigert. Maart 1584 besluit Balthasar Gerards er daarom stiekem tussenuit te knijpen.
Hertog van ParmaGerards brengt hierna een bezoek aan de hertog van Parma, Alexander Farnese, die op dat moment landvoogd van de Nederlanden is. Bij de landvoogd uit Gerards zijn zorgen over het feit dat Willem van Oranje nog steeds niet gedood is, ondanks de uitspraak van koning Filips II. De hertog van Parma heeft weinig vertrouwen in Balthasar Gerards maar zegt uiteindelijk dat hij zijn gang maar moet gaan, als hij maar niet zijn naam zou noemen als hij onverhoopt overmeesterd zou worden.

List van Balthasar Gerards
Mei 1584 komt Balthasar Gerards in Delft aan. Hij huurt een kamer in herberg De Diamant in de Choorstraat. Deze herberg is slechts enkele honderden meters verwijderd van het Prinsenhof waar Willem van Oranje verblijft. Als snel besluit Gerards tot actie over te gaan. Hij neemt een valse naam aan, François Guyon, en levert bij het Prinsenhof een brief af voor Willem van Oranje.
Enkele dagen later wordt Balthasar Gerards naar aanleiding van zijn brief ontvangen door Willems adviseur. Gerards zegt dat hij een protestant uit Frankrijk is die in dienst wil treden van de prins van Oranje. Hij wordt inderdaad in dienst genomen en op reis gestuurd naar Frankrijk. Hoewel dit Balthasar slecht uitkomt gaat hij toch op pad. Op de terugweg koopt hij van het geld dat hij meegekregen heeft twee pistolen.
De moord op Willen van Oranje volgens een televisieserie uit 1984 (gedramatiseerd)
De moord op Willem van Oranje
Weer aangekomen in Delft meldt Balthasar zich op 10 juli 1584 weer aan het Prinsenhof. Hij zegt dat hij Willem van Oranje wil spreken en deze antwoordt dat hij hem na het middageten te woord wil staan. Balthasar Gerards keert hierna terug naar zijn herberg, pakt zijn pistolen en gaat weer naar het Prinsenhof.
Als Willem van Oranje iets na half twee de eetzaal verlaat en de trap naar beneden wil nemen, schiet Balthasar Gerards hem neer. Een kogel raakt Willem van Oranje in de zij en een ander in de borst.
Willem van Oranje zakt in en sterft.

KAREL V & FILIPS ||
Om het over Filips II te hebben moeten we het eerst over Karel V, de vader van Filips hebben. Karel erfde behoorlijk wat landen waardoor hij keizer werd van een zeer groot gebied. Hij erfde van zijn vader de Bourgondische landen. Dat is nu de Benelux. Van zijn ene grootvader erfde hij de Spaanse kroon, het koninkrijk Napels en wat stukken land in het toen pas ontdekte Amerika. Van zijn andere grootvader erfde hij de Oostenrijkse en Habsburgse landen. Hij werd ook nog tot keizer van Duitsland verkozen. Zo kreeg hij een groot rijk (zie afb. onder) en werd hij Keizer Karel V. Karel V sprak Frans en een beetje Nederlands. Hij sprak niet Spaans. Hij was niet erg slim, maar slim genoeg om zich te laten adviseren door Nederlandse edelen. Dit vonden de Spanjaarden niet leuk, want ze moesten niks hebben van die noorderlingen. Karel had wel veel problemen:

- Karel werd verkozen tot keizer van Duitsland en niet Frans I van Frankrijk. Hierdoor kreeg Karel ruzie met Frans en dus ook Frankrijk.

- De Turken probeerden in het westen meer invloed te krijgen. - De Turken probeerden Wenen te veroveren vanuit de Balkan.

- Maarten Luther werd actief met zijn kritiek op de katholieke kerk.

- De hervormers hadden veel aanhangers die Karel bestreed.

- In Spanje wilde men het niet zomaar accepteren dat Karel koning werd, ze kwamen in opstand.

- In de in 17 gedeelten verbrokkelde Nederlanden probeerde Karel één bestuur te maken. Dit heet centralisatie.

Toen Karel in 1555 troonafstand deed erfde Filips II alles. De landen, maar ook de problemen. Vooral in Nederland groeide het probleem. Er kwam uiteindelijk een oorlog van wel 80 jaar.